مطالعات اجتماعی پنجم: فعالیت صفحه 111
1- ایرانیان چه تأثیراتی بر جانشینان چنگیز و تیمور گذاشتند؟ توضیح دهید.
آنان سعی داشتند با عقاید مردم ایران و آداب و رسوم مردم را یاد بگیرند.
2- به تصویر سکه‌های دوره‌ی ایلخانان در صفحه‌ی قبل توجه کنید. کلمه‌های «الله و محمد» که روی این سکه‌ها نقش بسته است، نشان دهنده چیست؟
نشان دهنده تاثیر ایرانیان بر روی ایلخانان می‌باشد که مسلمان شدند.
3- با توجه به آنچه امسال در کتاب فارسی درباره ی خواجه نصیرالدین توسی خوانده‌اید، دلیل هوشمندی این مرد دانشمند و اقدامات مهم او را به اختصار بیان کنید.
خواجه نصیرالدین طوسی با نام اصلی ابوجعفر محمد بن محمد بن حسن طوسی، (زادهٔ شنبه ۵ اسفند ۵۷۹ در توس – درگذشتهٔ دوشنبه ۱۱ تیر ۶۵۳ در بغداد) شاعر، همه چیزدان، فیلسوف، متکلم، فقیه، ستاره‌شناس، اندیشمند، ریاضیدان، منجم، پزشک و معمار ایرانی قرن هفتم هجری قمری است. کنیه‌اش «ابوجعفر» و به القابی چون «نصیرالدین»، «محقق طوسی»، «استاد البشر» و «خواجه» شهرت دارد. خواجه نصیرالدین کتاب‌های فراوانی تالیف کرده‌است و در موضوعاتی مانند ریاضی، مهندسی، نثر و عرفان کتاب‌هایی نوشته‌است. طوسی پیشرفت‌های علمی فراوانی ایجاد کرد. در نجوم، طوسی جداول بسیار دقیق از حرکت سیاره‌ای ایجاد کرد، که یک مدل سیاره‌ای به روز شده و انتقاداتی از نجوم بطلمیوسی بود. وی همچنین در زمینه منطق، ریاضیات و به ویژه مثلثات، زیست شناسی و شیمی گام‌های بلندی برداشت. خواجه نصیرالدین میراث بزرگی را برجا گذاشت. برخی طوسی را یکی از بزرگترین دانشمندان اسلام قرون وسطی می‌دانند، از آنجا که او اغلب، در نوع خود خالق مثلثات به عنوان یک رشته ریاضی محسوب می‌شود. دانشمند مسلمان ابن خالدون (۱۴۰۶–۱۳۳۲) خواجه نصیرالدین را بزرگترین دانشمند پارسی ایران پس از اسلام دانسته‌است. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد او احتمالا بر نظریه خورشید مرکزی کوپرنیک تاثیر داشته‌است.
از مهم‌ترین اقدامات خواجه نصیرالدین طوسی می‌توان به تاسیس رصدخانه مراغه اشاره کرد.
4- کاربرگه‌ی شماره‌ی (17) را انجام دهید.
کاربرگه شماره 17
وزیران کاردان
با توجه به درس «نقش خردمندان» در کتاب فارسی و با استفاده از کلمه‌های زیر، در مورد این شخصیت‌ها یک متن کوتاه بنویسید.
تصویر سمت راست: خواجه نصیرالدین طوسی ریاضیدان، ستاره‌شناس و نویسنده بزرگ ایرانی و از وزیران ایرانی در دوره حکومت ایلخانان بود. پادشاه حکومت ایلخانان در زمان خواجه نصیرالدین طوسی هلاکوخان بود که به علم و دانش خواجه بسیار نیزامند بود. خواجه نصیرالدین طوسی اقدامات زیادی برای ایرانیان انجام داد و از مهم‌ترین آنان تاسیس کتابخانه و رصدخانه مراغه بود.
تصویر سمت چپ: خواجه نظام‌الملک توسی، با توانایی‌های علمی خود کارهای بزرگی انجام داد. او در دروازه مهم شهر مدارس شبانه‌روزی به نام نظامیه تاسیس کرد که مانند دانشگاه‌های امروزی اداره می‌شدند. سعدی یکی از صدها دانشمندی بود که در این مدارس تحصیل کرده است. خواجه در ری رصدخانه‌ای ساخت که بسیاری از دانشمندان در آنجا به تحقیق مشغول‌اند.
